वेदवाङ्मयस्थस्यादित्यस्याध्ययनम्

Abstract

स्मर्तव्यं यत् परवैदिककाले सर्वत्र आदित्यानां द्वादशत्वेन वर्णनं प्राप्यते किन्तु वैदिककालस्यारम्भे आदित्यास्तु षडेव । तेषां नामानि तु मित्र- वरुण अर्यमा भग-दक्ष- अंश इति । ऋग्वेदस्य प्राचीनमन्त्रे उल्लेखः प्राप्तुमर्हति ।

इमा गर आदित्येभ्यो धृतस्नूः सनाद्राजभ्यो जुहा जुहोनि ।

शृणोतु मित्रो अर्यमा भगो नस्तुविजातो वरुणो दक्षो अंश: ।।
                                                            ऋग्वेद:-२/२७/१

एकस्मिन् स्थाने सप्तसंख्यापि प्राप्यते । किन्तु कः नूतनः प्रवेष्टा इत्यस्योल्लेखः न कृतः । (देवा आदित्या ये सप्त तेभिः सोमाभिरक्षणः । ) एकस्मिन् अपेक्षाकृत - अर्वाचीनमन्त्रे (१०/७२/८-९) अदिते: अष्टौं पुत्राः कथिताः, किन्तु कथितं यत् तेषु सप्तान्पुत्रान् देवान् पार्श्वे अनयत् एवम् अष्टमं मार्तण्डं, यः मृत - अण्डतः उत्पन्नः, पृथिव्यामेवात्यजत् तथापि तत्पश्चात् तस्यापि स्वीकारो जातः -